આચાર્ય ચાણક્યએ તેમની નીતિઓ દ્વારા માણસને ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ અને મજબૂત સંદેશો આપ્યા છે. ચાણક્યની નીતિમાં જીવનના દરેક પાસાઓ પર નીતિઓ બનાવવામાં આવી છે અને તેને સામાન્ય માણસ સુધી પહોંચાડવામાં આવી છે. ચાણક્યએ તેમના નીતિશાસ્ત્ર દ્વારા પાપ-પુણ્ય, કર્તવ્ય અને અધર્મ વિશે જણાવ્યું છે, તેમની નીતિઓ દ્વારા વ્યક્તિ પોતાનું જીવન શ્રેષ્ઠ બનાવી શકે છે. ચાણક્ય નીતિમાં આવી ઘણી વાતો કહેવામાં આવી છે, જેને અનુસરીને તમે કોઈપણ સમસ્યામાંથી બહાર આવી શકો છો. આચાર્ય ચાણક્ય દ્વારા નિર્મિત જીવનમાં સુખ, શાંતિ અને સફળતાનો માર્ગ બતાવે છે.
આચાર્ય ચાણક્યએ આવી અનેક નીતિઓ બનાવી છે, જેને અનુસરીને જીવનને સુખદ અને સફળ બનાવી શકાય છે. આ નીતિઓના બળ પર જ ચંદ્રગુપ્તને અખંડ ભારતનો સમ્રાટ બનાવવામાં આવ્યો હતો. આચાર્ય ચાણક્યની નીતિઓમાં કેટલીક એવી નીતિઓ છે, જેને દરેક પિતાએ ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ અને પોતાના બાળકોમાં મૂલ્યો કેળવવા જોઈએ.
पुत्राश्च विविधैः शीलैर्नियोज्याः सततं बुधैः।
नीतिज्ञाः शीलसम्पन्ना भवन्ति कुलपूजिताः
આચાર્ય ચાણક્યએ ચાણક્ય નીતિના બીજા અધ્યાયના દસમા શ્લોકમાં જણાવ્યું છે કે સમજદાર માતા-પિતાએ તેમના પુત્ર અને પુત્રીઓને સદ્ગુણોથી સજ્જ કરવા જોઈએ. આચાર્ય ચાણક્યના જણાવ્યા અનુસાર પરિવારમાં સારા ગુણો વાળા સૌમ્ય સ્વભાવની વ્યક્તિની જ પૂજા કરવામાં આવે છે.
જેમ નાનપણથી જ બાળકોમાં બીજ વાવવામાં આવે છે,તેમ જ ફળ આવે છે,તેથી માતા-પિતાની ફરજ બને છે કે તેઓને આ અંગે માર્ગદર્શન આપવું. માર્ગ, જેથી તેમનામાં નમ્ર સ્વભાવનો વિકાસ થાય.
माता शत्रुः पिता वैरी येन बालो न पाठितः ।
न शोभते सभामध्ये हंसमध्ये वको यथा
આચાર્ય ચાણક્યએ ચાણક્ય નીતિના બીજા અધ્યાયના 11મા શ્લોકમાં જણાવ્યું છે કે જે માતા-પિતા પોતાના બાળકોના શિક્ષણ પર ધ્યાન નથી આપતા તેઓ બાળકોના દુશ્મન સમાન હોય છે. અભણ બાળકોને વિદ્વાનો પાસે બેસાડવામાં આવે તો તેઓ તિરસ્કાર અનુભવે છે. વિદ્વાનોના સમૂહમાં આવા બાળકોની હાલત હંસના ટોળામાં બગલા જેવી જ છે.
लालनाद् बहवो दोषास्ताडनाद् बहवो गुणाः ।
तस्मात्पुत्रं च शिष्यं च ताडयेन्नतुलालयेत् ।।
આચાર્ય ચાણક્યએ ચાણક્ય નીતિના બીજા અધ્યાયના બારમા શ્લોકમાં લખ્યું છે કે જો તમે બાળકોને વધુ પ્રેમ આપો છો, તો તેઓ બગડી જાય છે અને સ્વભાવગત બની જાય છે. જો તમે તમારા બાળકોની ભૂલને નજરઅંદાજ કરવાને બદલે તેમને સજા આપો છો તો તેમને આપવામાં આવેલી આ સજા તેમનામાં ગુણોનો વિકાસ કરશે. જો બાળકો કોઈ ખોટું કામ કરે છે તો તેમને સમજાવીને તે ખોટા કામથી દૂર રાખવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ.
બાળકને ઠપકો પણ આપવો જોઈએ. તેને કરેલા ગુનાની સજા પણ મળવી જોઈએ જેથી તે સાચા-ખોટાને સમજી શકે.
